پشت پرده چه خبر است ؛ آیا باید منتظر توقف برجام باشیم؟ / علی لاریجانی تهدید کرده ؛ جان کری از آغاز زودتر برجام سخن گفته

مثلث آنلاین : در حالی که اقدامات خلاف برجام ایالات متحده همچنان ادامه دارد علی لاریجانی امروز اظهارات تازه ای را در مورد برجام مطرح کرده است .
به گزارش مثلث آنلاین مقاکات ایالات متحده در روزهای اخیر تمام نقاط قابل استفاده برجام برای تصویب تحریم‌های تازه علیه ایران را زیر ذره بین قرار داده و هر روز خبری تازه از تلاش سناتورها برای تصویب قانون‌های جدید خبر می‌آید. حالا برجام که بعد از بیانیه شورای حکام آژانس انرژی اتمی‌جانی تازه گرفته بود در وضعیتی عجیب گرفتار شده؛ تا آن حد که در میان سکوت دیپلمات‌ها برخی رسانه‌ها گمانه‌زنی می‌کنند:«شاید برجام متوقف شود»

هشدار لاریجانی
اما در جدید ترین تحول در این مورد علی لاریجانی امروز گفته است : اقدامات اخیر آمریکا برخلاف روح برجام بود.اگر این مسئله را اصلاح نکنند از طرف ایران مقابله به مثل خواهد شد.در مورد این اقدامات چنانچه دولت آمریکا مانع نشود نمایندگان مجلس طرح های مقابل آنرا به اجرا درخواهند آورد.

ایران چه خواهد کرد ؟

حالا که صورت مساله مشخص شده است مهمترین پرسش این است که ایران اکنون چه راهی برای خروج از این موقعیت دارد؟ آیا باید برجام را در همین مرحله متوقف کند یا اینکه تا مشخص شدن وضعیت بر‌اساس ساز و کار برجام به تعهداتش عمل کند.
سید عباس عراقچی می‌گوید: بر‌اساس برجام هرگاه ایران احساس کند که برجام از جانب طرف مقابل نقض شده است می‌تواند به کمیسیون مشترک مراجعه کند و در آن کمیسیون مسیری وجود دارد که باید طی شود.اگر کمیسیون مشترک بتواند مشکل را رفع کند که کرده است وگرنه اجلاس وزرای خارجه 1+5 برگزار می‌شود و روال مشخصی در برجام پیش‌بینی شده است اما اگر در پایان این روند، جمهوری اسلامی ایران قانع نشود که نقض برجام اتفاق نیفتاده و طرف مقابل حاضر نشود که این نقض را رفع کند آنگاه کشورمان می‌تواند تصمیمش را برای توقف عمل به تعهداتش در برجام بگیرد. بر این اساس، روندی را طی و در این روند سعی می‌کنیم مشکل را رفع کنیم اما اگر در نهایت رفع نشود این خود جمهوری اسلامی ایران است که درباره ادامه دادن یا ندادن مسیر تصمیم می‌گیرد.در متن معاهده برجام برای چاره اندیشی بابت موارد اختلافی میان ایران و 1+5 ابتدا «کمیسیون مشترک حل اختلاف» وپس از آن «هیات داوری» و در نهایت «شورای امنیت سازمان ملل» پیش‌بینی شده است. به دیگر معنا چنانچه نقض تعهدی از سوی یکی از دو طرف توافق صورت بگیرد سه مرحله یاد شده باید طی شود، آن‌هم در شرایطی که تعداد آرای کمیسیون مشترک حل اختلاف به‌صورت مطلق به نفع طرف غربی است و در روند بررسی هیات داوری یا شورای امنیت هم که تحت سیطره آمریکایی‌هاست نمی‌توان توقع آن را داشت که قاضی حکمی ‌علیه خود و به نفع ایران صادر کند.»
اشاره معاون محمد جواد ظریف به بند 36 و 37 برجام است. آنجا که آمده است: چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا تمامی ‌گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. متعاقب بررسی کمیسیون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران ۱۵ روز خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. پس از بررسی کمیسیون مشترک - همزمان با (یا به جای) بررسی در سطح وزیران - خواه عضو شاکی یا عضوی که اجرای تکالیف‌اش موضوع بوده است می‌تواند درخواست نماید که موضوع توسط یک هیات مشورتی که متشکل از سه عضو خواهد بود (یکی از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسی شود. هیات مشورتی می‌بایست نظریه غیرالزام آوری را در خصوص موضوع پایبندی ظرف ۱۵ روز ارائه نماید. چنانچه، متعاقب این فرآیند ۳۰ روزه موضوع فیصله نیابد، کمیسیون مشترک در کمتر از ۵ روز نظریه هیات مشورتی را با هدف فیصله موضوع بررسی خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد، و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» است، آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به‌عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهدات‌اش وفق برجام قلمداد کرده و/یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ نماید که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» بشمار می‌آید.
در بند 37 هم آمده است: «متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضیحی از تلاش‌های توام با حسن نیت آن طرف برای طی فرآیند حل و فصل اختلاف پیش‌بینی شده در برجام، شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در‌‌خصوص قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها رای گیری نماید. چنانچه قطعنامه فوق الذکر ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به تصویب نرسد، سپس مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد مجددا اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد به نحو دیگری تصمیم‌گیری نماید. در چنین صورتی، این مفاد در خصوص قراردادهایی که بین هر طرف و ایران یا افراد و نهادهای ایرانی قبل از تاریخ اعمال آنها امضا شده باشد، دارای اثر عطف به ما سبق ندارد مشروط به اینکه فعالیت‌های صورت گرفته وفق اجرای این قراردادها منطبق با این برجام و قطعنامه‌های قبلی و فعلی شورای امنیت باشد. شورای امنیت سازمان ملل متحد، با ابراز نیت خود برای تصمیم‏گیری مبتنی بر ممانعت از اجرای دوباره و خودکار تدابیر در صورتی که ظرف این مدت موضوعی که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، دیدگاه‌های طرف‌های اختلاف و هرگونه نظریه صادره توسط هیات مشورتی را ملحوظ خواهد داشت. ایران بیان داشته است که چنانچه تحریم‌ها جزئا یا کلا مجددا اعمال شوند، ایران این امر را به منزله زمینه‌ای برای توقف کلی یا جزیی تعهدات خود وفق این برجام قلمداد خواهد کرد.» تا اینجای کار می‌توان فهمید که ایران میتواند از هم‌اکنون بر‌اساس آنچا که در برجام پیش‌بینی شده به این ماجرا شکایت کند. چه اینکه گویا آمریکا برنامه‌ای مفصل برای ایستادن مقابل برجام دارند. حالا شاید مردان سیاست هم تصمیماتی داشته باشند برای مقابله به مثل ؛ همانگونه که علی لاریجانی گفته است . شاید برجام در بدترین حالت ممکن متوقف شود . توقف از راه قانونی به خاطر بی قانونی طرف مقابل .